Posted: 21 Aug 2008 | h-en-s
“Arrestatieteams gaan experimenteren met stroomshocks van 50.000 volt,” zo opende een artikel in Trouw van 12 augustus 2008. Zo’n experiment is zeker iets dat goed in de gaten moet worden gehouden door volksvertegenwoordigers en hen die bij het justitiële proces betrokken zijn. De taser is namelijk niet zomaar een nieuw wapen.
Allereerst moet duidelijk zijn dat een taser niet ongevaarlijk is. Door tasers vallen doden, en wie dat ontkent is een leugenaar. In Noord Amerika hebben eerste klas kwakzalvers de onzinnige term ‘excited delirium’ uitgevonden als oorzaak van overlijden nadat iemand door een taser is aangeschoten, maar het moet duidelijk zijn dat deze onduidelijke toestand vooral bedoeld is om de winst van de fabrikant veilig te stellen en diens eventuele aansprakelijkheid af te schermen. Hoewel een taser door de bank genomen een handig ding is om iemand tijdelijk buiten gebruik te stellen, zonder verwondingen of andere blijvende schade, is er een niet te verwaarlozen kans dat de verdachte overlijdt – iets wat bij een aanhouding met een politiehond toch veel minder gebeurt. De taser is wat dat betreft een alles-of-niets wapen: als het fout gaat, gaat het meteen heel fout.
Dat er doden kunnen vallen door politie geweld is op zich niet het probleem. Om orde en veiligheid te bewaren hebben wij de poliltie dat mandaat gegeven en bij ieder incident wordt in principe onderzocht of de politie binnen dat mandaat heeft gehandeld. Met dat geweldsmandaat is er het risico dat er dodelijke slachtoffers kunnen vallen, en in bepaalde gevallen, afhankelijk van de toestand van degene die aangehouden wordt, kan iemand al ten gevolge van een meer of minder hardhandige behandeling tijdens de aanhouding bezwijken. Vallen dan de eventuele doden door het gebruik van een taser binnen dit te aanvaarden risico?
Het gebruik van de taser leidt niet zozeer tot een glijdende schaal, maar introduceert een nieuw wapen in het arsenaal dat de politie ter beschikking staat, met een eigen plaats in de geweldsschaal. Onder invloed van de propaganda, waarin de taser als veilig wordt gepropageerd, verlaagd het uiteindelijk de geweldsdrempel. Nu is het experiment dat arrestatieteams het wapen gaan gebruiken, maar als dit een succes is, waarom dan niet ook surveillerende agenten met dit wapen uitrusten? De dood door taser geweld van Robert Dziekanski op het vliegveld van Vancouver, Canada, eind 2007, laat zien wat er gebeurt als de politie dit wapen gepresenteerd krijgt als ‘veilig’. Dan wordt er niet meer gepraat, maar geschoten. De praktijk in Noord Amerika laat zien dat de taser gebruikt wordt als makkelijke uitweg in situaties waarin praten de eerst aangewezen oplossing is.
Er is veel onduidelijk over de effecten van de taser. 50.000 volt is niet niks en onder welke omstandigheden deze schok voor iemand te veel is, is onbekend. Is bijvoorbeeld de geagiteerdheid en emotionalitiet van de slachtoffers een factor die tot een dodelijke afloop van een taser incident leidt? Hoewel een taser in veel gevallen inderdaad verder geen letsel veroorzaakt, is het aantal dodelijke slachtoffers als gevolg van dit wapen hoog genoeg dat nadere bezinning over welk geweld door de politie mag worden toegepast meer dan gerechtvaardigd is. Het zou goed zijn als de politiek, in het belang van de veiligheid en civiliteit in de samenleving, uitspreekt dat tasers nooit tot het arsenaal van de politie op straat kunnen behoren.